Từ những tấm thổ cẩm, người phụ nữ Mường đã khéo léo may thành vỏ chăn, vỏ gối... trang trọng và lịch sự. Bên cạnh nhu cầu sử dụng trong gia đình, sản phẩm dệt thổ cẩm còn được dùng làm của hồi môn cho con gái khi về nhà chồng, để trao đổi, mua bán theo phương thức vật đổi vật. Nghề dệt thổ cẩm mang giá trị thuần khiết, là kết tinh văn hóa của dân tộc người Mường Ngọc Lặc. Tuy nhiên để lưu giữ được nét văn hóa truyền thống lâu đời này gặp phải những khó khăn như: Đầu ra cho sản phẩm không có, giới trẻ không mặn mà với những bộ trang phục truyền thống và muốn học nghề dệt...

Nghề dệt thổ cẩm ở Ngọc Lặc đang được bảo tồn và phát huy.

Trao đổi với chúng tôi ông Phạm Văn Đạt - Phó Chủ tịch UBND huyện Ngọc Lặc cho biết: Giữ nghề truyền thống không những bảo tồn giá trị văn hóa dân tộc mà còn góp phần phát triển KT-XH. Nhận thức được điều này, huyện Ngọc Lặc đã có nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm. Để làm được điều này huyện đã giao cho Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện phối hợp các ban ngành mở các lớp đào tạo nghề, trong đó chú trọng về nghề dệt thổ cẩm. Cùng với đó, huyện đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người dân việc mặc trang phục truyền thống của dân tộc mình trong các hoạt động lễ hội, tết nhất. Và trong quá trình thực hiện việc bảo tồn và phát huy nghề dệt thổ cẩm đã xuất hiện điểm sáng như xã Cao Ngọc.

Dù đứng trước nhiều khó khăn, thách thức cơ chế thị trường và sự giao thoa văn hóa đã làm cho nghề dệt thổ cẩm của địa phương đứng trước nguy cơ mai một. Nhưng với lòng đam mê, tâm huyết với giá trị truyền thống của cha ông chị Phạm Thị Bảo xã Cao Ngọc đã thành lập CLB dệt thổ cẩm Bảo Hằng để gìn giữ nghề truyền thống, tạo việc làm cho chị em trong xã và truyền nghề cho thế hệ trẻ trong làng, trong xã. Hiện nay, hoạt động ổn định, có doanh thu khoảng 400 triệu đồng/ năm. Đồng thời, tạo việc làm thường xuyên cho gần 40 người với thu nhập bình quân từ 2,5 đến 4,5 triệu đồng/ người/ tháng. Sản phẩm của câu lạc bộ rất được yêu thích của khách tham quan và có mặt ở hầu hết các lễ hội, khu du lịch trên địa bàn huyện, tỉnh.

Bà Phạm Thị Bảo - Chủ nhiệm CLB dệt thổ cẩm Bảo Hằng cho biết: Những ngày đầu thành lập, CLB dệt thổ cẩm của chúng tôi hoạt động rất khó khăn do thiếu vốn, tư liệu sản xuất, thị trường tiêu thụ. Để duy trì các thành viên trong CLB phân công nhau đi tìm đầu ra cho sản phẩm dệt của mình bằng cách mang đi bán lẻ hoặc gửi nhờ các cửa hàng lưu niệm bán giúp. Hiện giờ mọi hoạt động của CLB đã ổn định, điều đáng mừng nhất là ngày càng nhiều người trong thôn theo học và làm nghề cũng như sống được với nghề.

Ông Phạm Văn Hồi - Chủ tịch UBND xã Cao Ngọc cho biết: Việc giữ gìn và phát triển nghề dệt thổ cẩm không chỉ góp phần gìn giữ biểu tượng văn hóa cổ truyền của người dân tộc Mường mà còn có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch của huyện. Để các sản phẩm dệt thổ cẩm truyền thống có thể vươn xa tới nhiều thị trường trong nước và quốc tế cần có những chính sách đầu tư, khuyến khích vận động thành lập các tổ hợp tác, HTX, doanh nghiệp làm “bà đỡ”; đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm để nghề dệt thổ cẩm ngày càng có chỗ đứng, góp phần tôn vinh vẻ đẹp, bản sắc văn hóa truyền thống của người dân tộc Mường. Có như vậy những nghề truyền thống nói chung và dệt thổ cẩm nói riêng mới có “chỗ đứng” và phát triển bền vững”.